HISTORIA/ Njihuni me 9-vjeçare shqiptare Liza që rrezikon të dëbohet nga Suedia. Ja arsyeja!

Mediat suedeze i kanë kushtuar vëmendje rastit të një shqiptareje 9-vjeçare e cila rrezikon deportimin në Shqipëri.

Dimrin e kaluar, dëbimi i Lizës u ndalua në momentin e fundit, por çështja ende nuk është vendosur përfundimisht. Duket si një histori qesharake, por për të voglën mund të jetë tragjike pasi mund të përfundojë në një jetimore në Shqipëri.

Lisa mbërriti në qytetin e Lidköping kur ishte vetëm 1 vjeç bashkë me nënën e saj në janarin e 2016-ës. Ata u vendosën së bashku pasi nëna konsiderohej se kishte nevojë për mbështetje në prindërimin e saj. Ajo kishte vuajtur nga depresioni pas lindjes dhe vuante nga sëmundje mendore.

“Ne vumë re që në ditën e parë që Lisa kishte nevoja të mëdha. Ajo nuk fliste, nuk ecte, as zvarritej shumë mirë. Ne u kujdesëm për Lizën që nga ajo ditë”, – thotë Paulina Backström që kërkon tani birësimin e saj.

“Ajo me të vërtetë lulëzoi. Nuk kaloi shumë kohë para se ajo të dinte emrat e të gjitha erëzave të mia. Ajo ulej pranë meje kur gatuaja, zbriste kavanozët dhe më tregonte emrat. Ajo donte të mësonte gjithçka menjëherë” – shton ajo. Pas disa muajsh qëndrimi me familjen Backström, nëna u shpërngul dhe Lisa mbeti. Më pas erdhi vendimi i parë i dëbimit.

Nëna e Lizës nuk kishte arsye bindëse për të fituar azilin, sipas Agjencisë Suedeze të Migracionit, dhe vajza duhej të dëbohej së bashku me të. Në verën e vitit 2017, Lisa ishte 2 vjeç e gjysmë dhe u largua për herë të parë nga Suedia.

“Të deportohesh në Shqipëri krejt papritur, duhet të ketë qenë një tronditje. E gjithë siguria që ajo kishte me ne u zhduk papritur”, – thotë Paulina Backström. Vetë Lisa thotë se nuk mban mend shumë nga ajo kohë. Gjatë viteve kur ajo ishte larg Suedisë, ajo ka shoqëruar nënën e saj në Gjermani në dy raste, para se të trokisnin edhe një herë në derën e çiftit Backström në shkurt të 2020. Që atëherë, Lisa nuk është larguar nga shtëpia e tyre.

“Është e pamundur që ne të shohim ndonjë rezultat tjetër përveç qëndrimit të saj këtu. Kjo është ajo ku ajo i përket”, thotë Paulina Backström. Pas kthimit të Lizës, ndodhën disa procese të inicuara nga autoritetet suedeze. Një kërkesë e re për azil iu dorëzua Agjencisë Suedeze të Migracionit në shkurt 2021, por u refuzua disa muaj më vonë. Përshtatja e Lizës në Suedi dhe lidhjet me çiftin Backström nuk u konsideruan të mjaftueshme që ajo të qëndronte. Vendimi fitoi fuqi ligjore në shkurt 2022. Ajo duhet të dëbohej me nënën e saj, e cila është larguar tashmë.

Në të njëjtën kohë, në shërbimin social po zhvillohej një verifikim. Nëna u konsiderua se kishte vështirësi të mëdha për t’u kujdesur për Lizën dhe vajza iu caktua çiftit Backström. Shërbimet sociale aplikuan gjithashtu për transferimin e kujdestarisë dhe në mars 2023 Paulina dhe Hans u bënë kujdestarët e Lizës. Ata kishin aplikuar edhe për birësimin e Lizës, diçka që shërbimet sociale e mbështetën dhe nëna gjithashtu pranoi.

Por çështja e dëbimit ishte dorëzuar në policinë kufitare, gjë që do të thoshte se Lisa mund të detyrohej të largohej nga Suedia në çdo kohë. Paulina dhe Hans u përpoqën të krijonin një jetë normale të përditshme për Lizën. Me ta, ajo ka mësuar të ngasë biçikletë dhe të notojë. Në Järpås, ajo ka ndjekur shkollën parashkollore dhe tani është në klasën e tretë në një shkollë aty pranë. Shkolla është përpjekur të ndihmojë në mësimin e gjuhës amtare, por nuk ka funksionuar, thotë Paulina.

“Ajo as nuk di të flasë as të kuptojë shqip. Kur gjyshja telefonon, ajo nuk kupton çfarë thotë. E vetmja gjë që di është “puthje, puthje nana”. Atëherë nuk di çfarë të them tjetër. Ne vetëm shikojmë njëra – tjetrën”, – thotë Lisa. Ata flasin edhe me nënën e Lizës, e cila sipas Paulinës ndodhet në një shtet tjetër europian. Ajo nuk dëshiron të thotë më shumë se kaq, pasi nëna është shprehur se jeton e fshehur për shkak të kërcënimeve. Vetë vajza thotë se e ka të vështirë të shpjegojë se çfarë ndjen për të.

Sipas dokumenteve policia kufitare suedeze u përpoq të siguronte që dikush të mund ta priste Lizën në Shqipëri. Ambasada u përgjigj se kishte kontaktuar autoritetet sociale që po vlerësonin situatën socio-ekonomike të të afërmve të Lizës. Por ata kishin hasur në probleme: të afërmit nuk banonin aty ku ishin të regjistruar. Në nëntor, ambasada shkroi se vajza do të pritej nga një oficer i mbrojtjes së fëmijëve kur të zbarkonte në Shqipëri. As familja dhe as të afërmit nuk do të ishin aty.

“Ishte e tmerrshme. Doja të dija se çfarë do të ndodhte me të dhe ata nuk mund të përgjigjeshin asgjë. Kush do ta priste në aeroport? A do të ketë një përkthyes?” – thotë Paulina Backström. Agjencia Suedeze e Migracionit pezulloi dëbimin në pritje të një vendimi nga Gjykata e Apelit.

“Ajo është më e shqetësuar, ka filluar të flejë përsëri në shtratin tonë”, – thotë ajo. Në mars erdhi një tjetër pengesë. Gjykata e Apelit ka refuzuar kërkesën e familjes për birësim. Ja ku jemi sot, çështja është tashmë në tryezën e Agjencisë së Migracionit. Rreth një javë më vonë, një burrë anonim u shfaq në televizionin shqiptar dhe pretendoi se ishte babai i Lizës. Në program ai tha se nuk donte t’i shqetësonte jetën e saj, por se do të kujdesej për të nëse do të dëbohej. Agjencia Suedeze e Migracionit nuk dëshiron të komentojë konkretisht mbi hetimin në vazhdim.